Periuseq
najoqqutallu
Immikkoortumi matumani saqqummersitami periutsit aallaavigineqartut kiisalu najoqqutat atorneqartut saqqummiunneqarput.
Nunani
allani niueqateqarnemi kisitsisitigut
paasissutissanik katersineq Namminersorlutik Oqartussat Akitsuuseriffiannit Ålbogimiittumit isumagineqarpoq. Tamanna paasissutissani
ataaniittuni takuneqarsinnaavoq:
Kalaallit
Nunaanut tunisat:
1. Danmarkimit avammut tunisaat
aaqqissuisoqarfianiit paasissutissanit Danmarkip Kalaallit Nunaannut tunisaat
tunngavigineqartarput.
2. Namminersorlutik Oqartussat Akitsuuseriffiata,
Danmarkip avammut tunisaat, nioqqutissat Danmarkikkoortut nunanut allanut
paasissutissat tamakkiisuunngikkaangata katersortarpai (nunanit allaneersut Danmarkimut
aqqusaarussat, Kalaallit Nunaannullu akiligassat).
Kalaallit
Nunaata avammut tunisai:
1. Namminersorlutik Oqartussat Akitsuuseriffiata,
Danmark avataatigut avammut tunineqartut, kiisalu kalaallit avammut
tunisassiaat pingaarnerit umiarsuarmik Danmarkiliartut paasissutissartai
tamaasa katersortarpai. Nioqqutissat pineqartut Akitsuuseriffiup
akitsuuserinerup aalajangersagaani kapitalini 2, 3, 5, 15, 22, 23, 25, 26, 41,
43 aamma 51-imi pineqarput.
2. Avammut tunisanut paasissutissat, Danmarkimut
tunisat, Danmarkimi tunisat aaqqissuisoqarfiata ilanngaatigisarpai,
paasissutissat tamakku Namminersorlutik Oqartussat Akitsuuseriffiata
katersorneq ajorpai.
Danmarks
Statistikip Nunanut Allanut niueqateqarnermut kisitsisit naatsorsoqqissaakkat
Naatsorsueqqissaartarfimmut nassiuttarpai, kisitsisit taakku atorlugit nunanut
allanut niuernermut kisitsisitigut paasissutissat suliarineqartarput. Nunanut
allanut niueqateqarneq suliarineqartarpoq Danmark statistikip suleriaasia
tunngavigalugu.
Nalunaarsueriaatsinut
allanullu tunngasunut paasissutissat allat Danmark Statistikip saqqummersitaani
uani atuarneqarsinnaapput Udenrigshandel og Betalingsbalance – Kilder og metoder 2018.
2019-imi
januaarimi avammut tunisat nalingisa immikkut naatsorsorneqarneri
2019-imi
februaarip aallartinnerani avammut tunisinermut nalimik nalunaarsuinermi
periuseq nutaaq atorneqalerpoq. Taamaattumik januaarimi avammut tunisat nalingi
immikkut naatsorsorneqartariaqarsimapput. februaarimi akit
agguaqatigiissinnerat aamma januaarimi avammut tunisat ataasiakkaarlutik
annertussusaat atorlugit naatsorsuisoqarpoq.
Nioqqutissat
immikkoortiterneri
Nunanut
allanut niuernermi kisitsisit naatsorsorneqartarput EU-mi nioqqutissanik
immikkoortitereriaaseq Ataqatigiissumik Taaguusersuineq (KN) tunngavigalu.
Saqqummiinermi FN-ip nioqqutissanik immikkoortitereriaasia Standard
International Trade Classification
(SITC) atorneqartarpoq. Nunatsinnut tunisattaaq immikkoortiterneqartarput FN-ip
Broad Economic Categories (BEC) immikkoortitereriaasia malillugu,
avammulli tunisanut Tunisassianut Immikkoortiterineq (KONJ) malinneqartarpoq,
taanna SITC tunngavigalugu nassuiaasersugaavoq.
Taaguusersuinermi
SITC atorneqartillugu nioqqutit immikkoortitigaasarput Suliarineqarnera
tunngavigalugu, suliarineqanngitsoq, suliarilaariigaq suliareriigarlu
malillugit. SITC siulleq 1950-imi saqqummiunneqarpoq. Nutarterineq kingulleq
2007-imi pivoq (SITC-mi nutarterinerit sisamaat). Nioqqutip suliarinera
aalajangiisuusarpoq aaqqissuinermi sumut inissinneqassanersoq.
EU-p
Ataqatigiissumik Taaguusersuinera (KN) aamma SITC-mi taaguusersuinerup
saniatigut, Kalaallit Nunaannut tunisat atuineq malillugu
immikkoortitigaasarput, soorlu uku BEC malillugit taaguusersorneqarsimasut. BEC
siulleq 1971-imi saqqummiunneqarpoq. Nutarterinerit aappaat kingullerlu
1986-imi pivoq.
Kalaallit
Nunaannut tunisat BEC-ip atuiffiusinnaasunut arfineq
marlunnut immikkoortitertarpai, taakkualu tamarmik ataanniipput nioqqutissat
immikkoortitaartut. BEC SITC-ip taaguusersueriaasianik
tunngaveqarpoq, nioqqutissap normua SITC-p normua assigisimappagu, BEC-imi taaguusersueriaatsimi atuinermi suussuseq
assigalugu ilanngunneqarsinnaavoq.
KONJ-imi
atuinermi, avammut tunisat Tunisassianut Immikkoortut malillugit
agguarneqarput. KONJ-ip imarai immikkoortut pingaarnerit arfineq pingasut,
taakkualu tamarmik ataanniipput nioqqutissat immikkoortitaartut.
Maluginiarneqassaarlu KONJ BEC-itulli
nassuiaateqarmat SITC-mi taaguusersueriaaseq tunngavigalugu.
Assartuinernut
naatsorsueriaatsit
Nunatsinnut
avammullu tunisat CIF-imut FOB-imullu
naatsorsorneqarput. Taaguutit nioqqutip assartorneranut
aningaasartuuteqartitsinermut piumasaqaatinut assigiinngitsumik sunniuteqarput,
tamanna ataani eqqartorneqassaaq:
Nunanut
Allanut niueqateqarnermi nali, naatsorsueqqissaarnermi naliusoq
saqqummiunneqartarpoq. Kalaallit Nunaannut tunisanut tunngasut, nioqqutip
nalinga Kalaallit Nunaata killeqarfia tikillugu
kiffartuussinermi aningaasartuutit ilanngunneqarput nioqqutip tunniunneranut
attuumassuteqartumik, assersuutigalugu assartuinermut aamma sillimmasiinermut
aningaasartuutit. Taassuma nalinga cif-ip nalinganik
taaneqartarpoq (cost, insurance
and freight).
Avammut tunisanut tunngatillugu taamatuttaaq nioqqutip nalinga, avammut tunisiffimmiit ilanngunneqartarpoq assartuinermi aningaasartuutit, nioqqutip assartorneranut attuumassuteqartumik avammut tunisisumiit avammut tunisiffiup killeqarfiani umiarsualivimmiluunniit. Taassuma nalinga fob-ip nalinganik taaneqartarpoq (free on board).